%0 Journal Article %T اتنواکولوژی گیاهان شورپسند از دیدگاه دامداران ترکمن در مراتع شمالی استان گلستان %J مطالعات علوم محیط زیست %I مرکز فناوری های پایش آلودگی هوا و آب و سامانه های انرژی %Z 2588-6851 %A یوسف وند, سهیلا %A بارانی, حسین %A عظیمی, مژگان سادات %A نیک نهاد, حمید %A شریفیان بهرمان, ابوالفضل %D 2023 %\ 03/21/2023 %V 8 %N 1 %P 6023-6031 %! اتنواکولوژی گیاهان شورپسند از دیدگاه دامداران ترکمن در مراتع شمالی استان گلستان %K اتنوبوتانی %K اتنواکولوژی %K مردم نگاری %K مرتع %K گلستان %R 10.22034/jess.2022.332855.1740 %X چکیده استفاده از دانش بوم‌شناختی سنتی جوامع محلی و بومی جهان در طبقه‌بندی پوشش گیاهی، زیستگاه‌ها و سایر اجزای اکوسیستم‌های مرتعی می‌تواند در راستای مدیریت منابع طبیعی مورد استفاده قرار گیرد. از اینرو در پژوهش حاضر هدف مطالعه اتنواکولوژی گیاهان شورپسند در دشت‌ شور و قلیایی ترکمن‌صحرا با استفاده از دانش بومی دامداران قوم ترکمن بود. گردآوری داده با استفاده از روش پیمایش میدانی، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و جلسات بازخورد جامعه با دامداران مرتع اینچه‌برون شمال استان گلستان استفاده شد و در آن از رابطه گیاهان شورپسند و محیط پیرامون آن پرسش صورت گرفت. طبق نتایج دامداران به 38 گونه گیاهی با ارائه نام محلی اشاره کردند. طبق دانش بومی دامداران ترکمن زمین در مراتع شور بین دو طیف شیرین و شور، سالم و ناسالم و یا خوب و بد قرار می‌گیرد. دامداران در ادامه هفت طبقه خاک شیشه‌ای، شُر، مرطوب، نائور، تپه‌ای، قرمز و سیاه را معرفی کردند و بیان کردند در یک از این طبقات گونه‌های گیاهی خاصی حضور دارند. به طور مثال در شورترین نوع خاک یعنی خاک شیشه‌ای هیچ گونه گیاهی رویش ندارد ولی با کاهش سطح شوری زمین‌های شُر آغاز می‌شوند که زیستگاه گونه شورپسند چراتان (Halocnemum strobilaceum M.B.) است. طبق دانش بومی ترکمن‌ها گونه‌های گیاهی متفاوتی با تغییرات درجات شوری خاک ناشی از ویژگی‌های فیزیوگرافی، بارندگی و رواناب در اراضی مختلف مرتعی حاضر می‌شوند. نتایج این پژوهش نشان داد جوامع محلی و سنتی از دانش ارزشمند و غنی در خصوص توصیف گیاهان و زیستگاه‌های آنها برخوردار هستند به طوری که این دانش می‌تواند در مدیریت مراتع و سایر منابع طبیعی مورد استفاده قرار بگیرد. %U https://www.jess.ir/article_162114_ee3c4fe2e52dd512f93abaa25bbaaeaf.pdf