%0 Journal Article %T سنجش اثر بازگشتی آب کشاورزی در شرایط محیطی به تفکیک استانهای کشور ایران %J مطالعات علوم محیط زیست %I مرکز فناوری های پایش آلودگی هوا و آب و سامانه های انرژی %Z 2588-6851 %A آباریان, افشین %A رنج پور, رضا %A هاشمی دیزج, عبدالرحیم %A بهبودی, داود %D 2023 %\ 07/23/2023 %V 8 %N 2 %P 6435-6446 %! سنجش اثر بازگشتی آب کشاورزی در شرایط محیطی به تفکیک استانهای کشور ایران %K " اثر بازگشتی " %K " آب مصرفی " %K " کشاورزی " %K " بهره‌وری آب " %R 10.22034/jess.2022.351470.1823 %X یکی از مهمترین سیاست‌هایی که می‌تواند برای کنترل مصرف آب کشاورزی در ایران مورد استفاده قرار گیرد ارتقاء کارایی مصرف آب است. ارتقاء کارایی مصرف آب کشاورزی در کنار خود مسئله‌ای به نام اثرات بازگشتی را به همرا دارد. اثرات بازگشتی در اصطلاح به حالتی گفته می‌شود که با یک تغییر در سیستم به دلایل گوناگون اثر آن تغییر از بین رفته و دوباره وضعیت قبلی برقرار گردد، با ورود تکنولوژی جدید به بازار و بهبود راندمان آبیاری ابتدا تقاضا برای آبیاری کاهش می‌یابد، اما همین بهبود راندمان و صرفه جویی در آب خود می‌تواند عکس العمل‌هایی اقتصادی ایجاد کند و منجر به این واقعیت شود که بخشی از صرفه‌جویی ها از بین برود. یعنی هر دارنده‌ی زمین کشاورزی می‌تواند با بودجه‌ای قبلی زمین بیشتری را زیر کشت ببرد که قبلا زیر کشت نبود، در این صورت آن مقدار از صرفه‌جویی که محو می‌شود را در اصطلاح اثر بازگشتی می‌گویند. در این مطالعه تلاش شده با استفاده از روش حداقل مربعات تعمیم یافته نرخ ضریب تکنولوژی تخمین زده شود و با استفاده از داده‌های پانل دیتای استانی ایران میزان اثرات بازگشتی آب کشاورزی ناشی از بهبود کارایی سیستم آبیاری در بخش کشاورزی در بازه زمانی 95-89 محاسبه گردد. نتایج یافته ها نشان می‌دهد که در طول دوره مورد مطالعه به طور متوسط میزان اثر بازگشتی برای ایران حدود 15 درصد بوده است، که این یافته نشان می دهد در حدود 15 درصد از آب صرفه جویی شده در اثر افزایش بازدهی آب کشاورزی دوباره در این بخش استفاده شده است. در واقع این امر نشان می‌دهد سیاست افزایش کارایی آب در جهت کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی موفق بوده است. %U https://www.jess.ir/article_165160_4cb8787799943e74e9f7f0450d8dbc69.pdf