%0 Journal Article %T واکاوی تغییرات سنجه های سیمای سرزمین در یک دوره 30 ساله (مطالعه موردی: حوزه آبخیز تجن) %J مطالعات علوم محیط زیست %I مرکز فناوری های پایش آلودگی هوا و آب و سامانه های انرژی %Z 2588-6851 %A دهمرده بهروز, رضا %A برهانی, محمد %A گنجعلی, مجتبی %D 2023 %\ 07/23/2023 %V 8 %N 2 %P 6603-6611 %! واکاوی تغییرات سنجه های سیمای سرزمین در یک دوره 30 ساله (مطالعه موردی: حوزه آبخیز تجن) %K کلمات کلیدی: "حوزه آبخیز تجن" %K "دوره آینده" %K "سنجه‌های سیمای سرزمین" %R 10.22034/jess.2023.365151.1888 %X مشکلات محیط‌زیستی به ویژه تکه تکه شدن اراضی طبیعی کشور و تغییر در سیمای سرزمین را به ارمغان آورده است. از طرف دیگر اتکا به وضعیت کاربری گذشته و بهره‌گیری از داده‌های تاریخی تغییرات سیمای سرزمین به تنهایی نمی‌تواند در طراحی برنامه‌ها و اقدامات اجرایی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین شناخت کامل از وضعیت سیمای سرزمین، تغییرات گذشته آن و پیش‌بینی تغییرات در آینده می‌تواند نقش مهمی در مدیریت پایدار منابع داشته باشد بنابراین در این تحقیق در نظر است ارزیابی تغییرات شکل و ساختار لکه‌های پوشش گیاهی طی دوره 2010-2040 در حوزه آبخیز تجن در استان مازندران ارزیابی شود. در این تحقیق سنجه‌های سیمای سرزمین شامل سنجه چین‌خوردگی، سرایت، نسبت محیط زبه مساحت و شاخص شکل سیما در سطح کلاس با استفاده از نرم‌افزار 2/4 FRAGSTATS برای کاربری جنگل و مرتع محاسبه شد. استخراج سنجه ها بر مبنای زیرحوزه ها به صورت جداگانه صورت پذیرفت. در اکثر زیرحوزه ها، سنجه چین‌خوردگی در کاربری جنگل افزایش نشان می‌دهد اما این شاخص در کاربری مرتع جزیی بود که به دلیل تمرکز زیاد مراکز جمعیتی، تخریب شدید اراضی جنگلی و تبدیل به اراضی کشاورزی و یک‌پارچه‌سازی اراضی کشاورزی در این زیرحوزه می باشد. از سوی دیگر، سنجه شاخص سرایت در همه زیر حوزه ها در کاربری جنگل و مرتع در کاربری اراضی سال 2040 کاهش و سنجه محیط به مساحت در کلاس جنگل و مرتع در دروه آینده افزایش یافته است که نشانه‌ای از افزایش تجزیه و تکه‌تکه شدن سیمای سرزمین و افزایش اشکال نامنظم لکه های کاربری مرتع و جنگل در منطقه موردمطالعه است. استفاده از امکانات بالقوه سنجه‌های سیمای سرزمین و شناسایی مناطق اولویت‌دار یک راهنمای مهم در راستای حفاظت و مدیریت محیط زیستی حوضه در برابر تخریب بیش‌تر و ترویج توسعه پایدار در این منطقه را در اختیار قرار دهد. %U https://www.jess.ir/article_166799_b41078a1fc63ec41b7e50b572bea60a9.pdf