TY - JOUR ID - 160795 TI - بررسی و پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش در حوضه نیرچای با استفاده از مدل ANP JO - مطالعات علوم محیط زیست JA - JESS LA - fa SN - 2588-6851 AU - عابدینی, موسی AU - اسمعیلی, لیلا AU - پاسبان, امیرحسام AU - پیروزی, الناز AD - عضو هیات علمی گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی AD - جغرافیای ظبیعی.دانشگاه محقق اردبیلی AD - گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران AD - 'گروه جغرافیای طبیعی. دانشگاه محقق اردبیلی Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 8 IS - 1 SP - 5987 EP - 6002 KW - "پهنه‌بندی" KW - "زمین‌لغزش" KW - "مدل "ANP KW - "GIS" KW - "نیرچای" DO - 10.22034/jess.2022.342371.1785 N2 - زمین‌لغزش‌ یکی از مهم‌ترین فرایندهای ژئومورفولوژیکی دامنه‌ای می‌باشد که علاوه بر نقش قابل توجهی که در تحول و تکامل دامنه‌ها دارد گاها به عنوان یک مخاطره جدی نیز مطرح می‌گردد. در این رابطه، تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش یکی از راهکارهای اساسی برای مدیریت کاهش خطرات این پدیده به‌شمار می‌رود. در پژوهش حاضر خطر وقوع زمین‌لغزش در سطح حوضه آبریز نیرچای، واقع در استان اردبیل، مورد ارزیابی قرار گرفت. روش‌شناسی پژوهش مبتنی بر مدل فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) می‌باشد. بدین منظور تعداد 10 متغیر موثر بر وقوع زمین‌لغزش شامل متغیرهای شیب، جهت شیب، ارتفاع، طول دامنه، تحدب سطح زمین، سازندهای زمین‌شناسی، بارش، فاصله از آبراهه، پوشش گیاهی و کاربری اراضی وارد مدل گردیدند. نتایج نشان می‌دهد که سه متغیر شیب (با وزن 217/0)، لیتولوژی (با وزن 217/0) و بارش (با وزن 167/0) از بیشترین میزان اهمیت برخوردار بوده و در واقع، کنترل‌کننده‌های اصلی فرایند زمین‌لغزش در سطح حوضه آبریز نیرچای به شمار می‌روند. نتایج پهنه‌بندی خطر وقوع زمین‌لغزش نیز حاکی از این است که حدود 8/9 درصد از سطح حوضه نیرچای در کلاس خطر بسیار زیاد و درحدود 3/19 درصد آن نیز در کلاس خطر زیاد قرار می‌گیرد. پهنه‌های بسیار پرخطر و پرخطر عمدتا در قسمت‌های میانی حوضه نیرچای پراکنده شده‌اند. در این قسمت از حوضه، متغیرهای مختلفی از قبیل شیب مناسب (مخصوصا 20 تا 40 درصد)، سازندهای زمین‌شناسی آسیب‌پذیر، ارتفاع متوسط، دریافت نزولات جوی مطلوب، تراکم زهکشی بالا و غیره باعث افزایش پتانسیل وقوع زمین‌لغزش گردیده است. UR - https://www.jess.ir/article_160795.html L1 - https://www.jess.ir/article_160795_06802f1c3de00a663f57ce781bf3f77c.pdf ER -