%0 Journal Article %T بررسی مشخصه‌های مورفولوژیک کمّی و کیفی درختان پسته وحشی (Pistacia atlantica Desf.) در توده‌های طبیعی جنگلی ارسباران %J مطالعات علوم محیط زیست %I مرکز فناوری های پایش آلودگی هوا و آب و سامانه های انرژی %Z 2588-6851 %A عابدی, رؤیا %A زارع نهندی, فریبرز %A محمودی, منیژه %D 2022 %\ 03/21/2022 %V 7 %N 1 %P 4503-4511 %! بررسی مشخصه‌های مورفولوژیک کمّی و کیفی درختان پسته وحشی (Pistacia atlantica Desf.) در توده‌های طبیعی جنگلی ارسباران %K بنه %K پراکنش قطری %K مورفولوژی %K ویژگی‌های کمی %K ویژگی‌های کیفی %R 10.22034/jess.2022.142077 %X مطالعات کمّی و کیفی مناسب و دقیق از وضعیت توده‌های جنگلی لازمه مدیریت و برنامه‌ریزی اصولی است زیرا این ویژگی‌ها در برآورد وضعیت فعلی و برنامه‌ریزی آینده نقش اساسی دارند. پسته وحشی در فهرست گونه‌های در معرض انقراض است، بنابراین پژوهش در توده-های طبیعی این گونه در مناطق مختلف کشور ضروری است. به‌منظور بررسی وضعیت رویشی در توده‌های طبیعی گونه پسته وحشی (Pistacia atlantica Desf.) در منطقه ارسباران واقع در استان آذربایجان شرقی، توده‌ای خالص از این گونه در منطقه شاهمرادلو واقع در مختصات جغرافیایی ʺ25 ʹ31 °38 عرض شمالی تا ʺ58 ʹ25 °47 طول شرقی با دامنه ارتفاعی 1000 تا 1800 متر بالاتر از سطح دریا انتخاب شد. درختان نمونه به‌روش خطی به طول 50 متر، مورد اندازه‌گیری مشخصه‌های کمّی و کیفی قرار گرفتند. نتایج بررسی کمّی توده نشان داد که درختان پسته وحشی در این منطقه دارای میانگین قطر برابر سینه 23/7 سانتیمتر و ارتفاع 71/2 متر بودند. سطح مقطع درختان 33/4730 سانتیمتر مربع در هکتار، سطح تاج پوشش درختان به طور متوسط 76/4 مترمربع در هکتار و تراکم توده 110 پایه در هکتار بود. بیشترین مقدار بیوماس مربوط به تنه بر حسب قطر برابر سینه به مقدار 40/0± 53/8 کیلوگرم محاسبه شد. نتایج حاصل از بررسی کیفی توده نیز نشان داد که از نظر وضعیت تاج، 4/62 درصد درختان دارای تاج نامتقارن و 9/64 درصد درختان دارای تاج سر شکسته بودند. از نظر وضعیت تنه 90 درصد مورد قطع سرشاخه‌ها و انشعابات تنه، 7/87 درصد مورد حمله آفات و بیماری قرار گرفته بودند و 3/85 از حالت قائم انحراف داشتند و بر روی تنه هیچ درختی آثار برداشت صمغ مشاهده نشد. 8/92 درصد درختان توده شاخه‌زاد بودند. در مجموع توده مورد مطالعه، جوان با قطر کم، درختانی با ارتفاع کوتاه بودند. %U https://www.jess.ir/article_142077_a438a19015d01588b33a12aefd720f89.pdf