توزیع و منشأیابی فلز سنگین سرب در رسوبات رودخانه های چالوس، بابلرود و گرگانرود در حوضه جنوبی دریای خزر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، مازندران

2 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، مازندران، ایران

چکیده

در این مطالعه توزیع فلز سنگین سرب در رسوبات سطحی سه رودخانه مهم حوزه جنوبی دریای خزر شامل رودخانه های چالوس، بابلرود و گرگانرود مطالعه گردید و همچنین منشأ این فلز سنگین در این رودخانه ها تعیین شد. نمونه برداری از رسوبات سطحی هر رودخانه از سه نقطه شامل دهانه، میانه و بالادست رودخانه، در 3 تکرار با استفاده از گرب ون وین در خرداد ماه 1395 صورت گرفت. غلظت سرب پس از هضم اسیدی رسوبات با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتری جذب اتمی با شعله (AAS) تعیین گردید و منشأیابی سرب با تعیین غلظت آن در بخش های مختلف ژئوشیمیایی رسوبات به روش استخراج پی در پی انجام شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت سرب در رسوب سطحی رودخانه های چالوس، بابلرود و گرگانرود به ترتیب 81/13، 30/15 و 68/17 میکروگرم بر گرم وزن خشک بود. بر این اساس رودخانه گرگانرود آلوده ترین رودخانه و رودخانه چالوس، کمترین آلودگی را به فلز سرب نشان داد. همچنین نتایج منشأیابی سرب نشان داد که درصد سرب در بخش پایدار بیشتر از بخش های ناپایدار بود و منشأ غالب طبیعی برای سرب در رودخانه های مورد مطالعه تعیین شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Distribution and source identification of lead in surface sediments of rivers Chaloos, Babolrood and Gorganrood in south of Caspian Sea

نویسندگان [English]

  • Ali Azimi 1
  • Alireza Riyahi Bakhtiari 2
  • Mojtaba Parsayi 2
1 Department of Environmental Science, Faculty of Natural resources, Tarbiat Modares University, Nour, Mazandaran
2 Environment department, faculty of natural resource and marine science, Tarbiat Modares University, Nour, Mazandaran, Iran
چکیده [English]

In this study, distribution of Lead in surface sediments of three important rivers in south of Caspian sea, including Chaloos, Babolrood and Gorganrood investigated, and also the source of this heavy metal in mentioned rivers determined. Sampling from surface sediments of 3 different points of every river including downstream, middle and upstream of rivers performed by van veen grab in 3 replicate in May 2016. The concentrations of Pb in sediments, determined by flame Atomic Absorption Spectrophotometry (AAS) after acid digestion, and source identification of Pb was performed in different geochemical fractions of sediment using sequential extraction technique. Results indicated that average concentration of Pb in surface sediments of rivers Chaloos, Babolrood and Gorganrood were 13.81, 15.30 and 17.68 µg/g dry weights respectively. According to results, Gorganrood was more polluted river and Challos was less polluted river in related to Pb concentrations. The results of source identification of Pb revealed that percentage of Lead in resistant fraction is more than nonresistant fractions suggesting natural origin for Pb in the studied rivers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Heavy Metal"
  • "Geochemical fractions"
  • "River"
  • "Surface Sediment"
  • "Caspian Sea"