2
استادیار آب و هواشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان
چکیده
در این پژوهش کوشش شده است تا با به‌کارگیری روشهای آماری و مدل‌سازی زنجیره مارکوف، روشی آماری-احتمالی برای شناسایی یخبندان دیررس در باختر ایران ارائه شود. برای رسیدن به این هدف، مشاهدات کمینهی دمای 37 ایستگاه همدید و 2 ایستگاه کلیماتولوژی، در دوره 35 ساله (2014-1980) از سازمان هواشناسی کشور فراهم شد. سپس با انجام میانیابی (درونیابی) ، به روش کریجینگ، برای 12784 روز، در بازه زمانی موردبررسی، با تفکیک مکانی 6 6 کیلومتر و سیستم تصویری UTM یک پایگاه داده شبکهای ساخته شد. در این پژوهش یخبندان دیررس برای هر نقطه، از منطقه موردمطالعه، روزی است که در آن احتمال رخداد یخبندان 10 درصد و کمتر باشد. از این برای هرروز از سال و هر یاخته (پیکسل) از منطقهی موردبررسی، یک احتمال رخداد یخبندان برآورد شد. مراحل محاسباتیِ احتمال رخداد یخبندان، با استفاده از زنجیره مارکوف و در محیط نرمافزار متلب انجام‌شده و نقشهها در محیط نرمافزار سورفرترسیم‌شده است. دستاوردها نشان داد که در جنوب باختری منطقه تاریخ آغاز یخبندان دیررس بین 7 تا 15 اسفند و در شمال منطقه بین 1 تا 15 اردیبهشت است. شدت یخبندان‌های دیررس در جنوب باختری منطقه نسبت به شمال بیشتر است.
)